Dexia: corona spant de strop voor de belastingbetaler aan
Wat vooraf ging:
Tot 2006 was Dexia hoofzakelijk een financier van lokale besturen in België en Frankrijk. In die tijd ging Dexia dan ook bewust meer risico opzoeken, het ontpopte zich tot een volwaardig hefboomfonds. De reden hiervoor was duidelijk: men wilde meer opbrengst nastreven. Het gedetailleerde driejarenplan van het management spreekt boekdelen. Het target was een wilde jaarlijkse resultaatsgroei van 10%. Nadien werd dit zelfs verhoogd tot 16%, zeer ambitieus…De periode 2006-2008 legde de basis voor een krankzinnig bankenmodel waarbij men een enorme portefeuille overheidspapier ging aanleggen op zeer lange termijn (zelfs tot 2070) en men deze ging financieren met hoofdzakelijk kortetermijnleningen waarvan een groot deel zelfs dag op dag moest worden binnengehaald. De balans liep zelfs op tot 450 miljard euro in haar hoogdagen.
Dexia gaf aan een “uniek” bankenmodel op te bouwen. Vreemd genoeg stelde geen enkele toezichthouder zich klaarblijkelijk de vraag waarom geen enkele andere bank dergelijk model eerder had uitgebouwd… Was het een revolutionair idee of het begin van het einde?
Het antwoord zit ’m in de vraag, de kiemen van de ondergang van Dexia werden in deze periode gelegd. De raad van bestuur stelde met lede ogen vast dat in hun kernmarkt, namelijk de financiering van de lokale overheden, hun marges onder druk kwamen te staan. Minder marges op korte termijn is minder inkomsten. Als antwoord op deze lagere winsten uit hun kernmarkt heeft men de bank zelfs omgebouwd tot een “hedge fund” om meer inkomsten te verwerven. Een hedge fond is een beleggingsfonds dat, door middel van een vaste strategie, de beleggingsrisico’s probeert te beperken. Er ontstond dan ook een enorme spanningsboog tussen het eigen vermogen (balans) en het uitgeleende geld (aan de lokale besturen) en geïnvesteerde geld (op een onderliggende markt).
Het resultaat van dit alles kennen we ondertussen. Het jaarverslag van 2008 van Dexia vermeldde onder meer volgende verliesposten:
– 1,4 miljard euro verlies door de verkoop van FSA;
– 600 miljoen euro verlies op beleggingsportefeuilles;
– 800 miljoen euro verlies op tegenpartijen (waaronder Lehmann Brothers, IJslandse banken, en Washington Mutual).
Belgisch-Franse aandeelhouders verloren hun geld, de belastingbetaler diende in verschillende fases meer dan 6,73 miljard rechtstreeks uit te trekken om de opstapelende verliezen te kunnen opvangen, maar daar bleef het niet bij. Ons land staat zelfs samen met Frankrijk borg voor de schulden van Dexia.
In oktober 2020 staat de Belgische belastingbetaler nog steeds borg voor een hefboomfonds ten belope van 31 miljard . Deze kan oplopen tot 39,7 miljard als Dexia beroep doet op de volledige waarborg.
Wij zijn allen Dexia
Professor Koen Schoors (UGent) gaf in 2012 aan dat elke Belg reeds 1.179 euro verloor aan het Dexia debacle.
Gezien de uitstaande borg van de Belgische overheid op de restbank Dexia kan de bijkomende schade indien de hele waarborg wordt aangesproken en vervolgens tenietgaat oplopen tot 3.393 euro per Belg. Het is dan ook meer dan aangewezen om vanuit de overheid om nauw toe te kijken naar de gang van zaken in Dexia.
Temeer dat Luxemburg zich terugtrok in 2019 als waarborgende overheid. Haar aandeel van 3 % werd eind 2019 tussen de Belgische en Franse Staat verdeeld naar rato van hun huidige aandeel van respectievelijk 51,41 % en 45,59 %, wat leidt tot een aandeel van 53 % voor België en van 47 % voor Frankrijk.
Ook in 2019 registreerde Dexia een nettoverlies van 898 miljoen euro door de versnelde afbouw van activa. Daarnaast blijkt 1,13% van de door de bank aangehouden activa een d-rating te hebben. Dit wil voor alle duidelijkheid zeggen dat de schuldenaar zijn schulden niet langer kan terugbetalen. Dit zal logischerwijze wederom een bijkomende afboeking en dus een verlies met zich meebrengen.
Ook heeft Dexia nog voor bijna 3 miljard gestructureerde producten zoals ABS/MBS (herverpakte activa en hypotheken) in portefeuille.
Het jaarverslag 2019 doet alvast enkele alarmbellen rinkelen. De twee grootste uitstaande posities van het hefboomfonds Dexia zijn het Verenigd Koninkrijk ten belope van 21,4 miljard euro en Italië ten belope van 19,5 miljard euro.Laat nu net deze landen in 2020 en ook in 2021 dieprood kleuren wat hun economie en hun begroting betreft. De ene draagt de gevolgen van de Brexit en de andere draagt de gevolgen van de coronacrisis doordat Italië bijzonder zwaar werd getroffen in het voorjaar en het ook nu weer in de foute richting gaat.
2020 is alvast een turbulent jaar en niet in het minst ten gevolge de coronacrisis. Zo heeft Dexia in de eerste helft van het jaar al een nettoverlies van 759 miljoen euro geboekt.
Hieromtrent stelt het jaarverslag het volgende: “Op de publicatiedatum van de financiële staten van de Groep had de ernst van de pandemie zware gevolgen voor de financiële markten. Dat vertaalde zich onder meer in een heel sterke volatiliteit van alle financiële indexen, fors stijgende rentecurves en een daling van de waarde van aandelen en obligaties die alle categorieën van beleggers treft. De lockdown-maatregelen maken het erg lastig om markttransacties uit te voeren. Ten slotte bestaat grote onzekerheid over het verdere verloop van de crisis, waardoor monetaire beleggers voor veel kortere looptijden kiezen.”.
Dexia heeft in het totaal nog voor 120,3 miljard euro op balans staan.
De thermometer staat op storm
De ECB maakte zich in mei 2020 bijzonder ongerust over de gezondheid van de banken in de EU bij de publicatie van haar Financial Stability report.
Hierin werd aangegeven dat de oplopende staatsschuld als gevolg van de stijgende anticrisisuitgaven en de dalende fiscale ontvangsten de kredietwaardigheid van zwakkere eurolanden met een hoge staatschuld zal aantasten.
Op 12 oktober ging de ECB nog een stap verder: “Als Europese overheden tijdens een tweede besmettingsgolf overgaan naar een nieuwe lockdown, zou dat een worst case scenario zijn, waarbij banken tot 1.400 miljard euro aan kredietverliezen dreigen te lijden. Dat is meer dan tijdens de vorige financiële crisis en het is nog te vroeg om zo’n extreem scenario uit te sluiten. Dat zou natuurlijk gevolgen hebben voor de kapitaalpositie van de banken.”.
Welnu, nog geen drie dagen na dit rapport neigen steeds meer landen naar een lockdown waardoor dit scenario wel eens snel werkelijkheid kan worden. Eén van de grootste slachtoffers van deze toxische combinatie van “brexit” en dubbele “lockdown” zou wel eens Dexia kunnen zijn, dus u en ik.
Het eigen vermogen van Dexia bedroeg eind 2019 6,5 miljard euro op een balanstotaal van 120 miljard euro en in het licht van de naderende storm, valt een zoveelste redding van Dexia beslist niet uit te sluiten.
Net daarom is het hemeltergend dat de rechtszaken rond Dexia, die nog steeds lopende zijn, riskeren te verjaren. Aldus wordt roekeloos gedrag op de kap van de aandeelhouder en de belastingbetaler niet bestraft en betaalt deze laatste ook nog eens dubbel het gelag.
Al wie het heeft over het herstellen van het vertrouwen tussen de burger en de overheid moet nu alles op alles stellen om de schuldigen van het Dexia debacle alsnog daadwerkelijk voor het gerecht te dagen.
Dit niet doen heeft een naam: “schuldig verzuim”.
Carlo Van Grootel
Alexander Potloot
