Het leven na corona, of beter de weg naar het leven na corona. Nu de vaccinatiecampagne op kruissnelheid begint te komen met geregeld dagen waarbij er meer dan 100.000 vaccins gezet worden, en nu het European Medicines Agency (EMA) ook weer groen licht gegeven heeft voor het Johnson & Johnson vaccin kunnen we stilaan uitkijken naar het leven na corona. Hierbij vooraleerst een oproep om je te laten vaccineren, zelfs enige zeer zeldzame bijwerkingen – hoe betreurenswaardig voor de mensen in kwestie – wegen niet op tegen de voordelen. Nog steeds sterven gemiddeld 40 mensen per dag aan Corona. Echter, de weg naar het leven na corona stelt ook enkele vragen: Wanneer begeven we ons op deze weg en hoe loopt deze weg?
Wanneer begeven we ons op deze weg? Zelfs met een zeer sterke vaccinatiecampagne zal Covid-19 niet meteen weg zijn. Het duurt nog zeker enkele maanden vooraleer iedereen volledig gevaccineerd is, het interval tussen vaccinaties bij Astrazeca bedraagt bijvoorbeeld 12 weken. Maar ook dan, wanneer iedereen gevaccineerd is, zal de ziekte nog niet meteen weg zijn. Volgens de World Health Organization (WHO) wordt Covid-19 waarschijnlijk endemisch. Aangezien recent onderzoek aantoont dat er heel wat spillover effecten zijn van de maatregelen – zowel op sociaal, psychologisch als op economisch vlak – is wachten tot de ziekte volledig weg is niet opportuun. We dienen dus te kijken naar welk risico we aanvaarden. Wanneer weegt de remedie niet meer op tegen de ziekte?
Een mogelijke strategie hiervoor zou zijn om de ‘infection fatality rate’ (IFR) voor Covid-19 uit te zetten voor de verschillende bevolkingsgroepen. Eenvoudig gezegd, wat is de kans op overlijden naargelang de leeftijd bij infectie? Hoe meer risicoprofielen gevaccineerd worden, hoe meer de gemiddelde IFR voor de gehele populatie zal dalen. Deze IFR kan vervolgens vergeleken worden met andere ziekten die als leidraad kunnen gebruikt worden. Een snelle, ruwe berekening toont zo dat de IFR van Covid-19 overeenkomt met deze van griep van zodra alle 50-plussers gevaccineerd zijn. Een mogelijke beslissing kan dus zijn om de maatregelen stevig te versoepelen van zodra alle 50-plussers gevaccineerd zijn omdat we bij griep dit risico aanvaarden.
Een tweede vraag die we ons moeten stellen is: “Hoe loopt deze weg?” De huidige regering-De Croo is uitzonderlijk jong, de gemiddelde leeftijd bedraagt “slechts” 44 jaar. Hoewel ‘jong’ voor regeringen is dit uiteraard niet ‘jong’ op zich. De gemiddelde leeftijd van de adviesraden ligt nog een pakje hoger. Onze beslissingmakers vallen dus grotendeels onder de betere middenklassers van middelbare leeftijd, in de huisje-tuintje-kindje- fase van hun leven. Dit zorgt er uiteraard voor dat zij naar de maatregelen kijken vanuit een bepaalde lens. Hun eigen levensomgeving zorgt voor een gekleurd beeld.
Dit herkennen we ook in de maatregelen: deze zijn op maat van middenklasse gezinnen geschreven, uiteraard zeer vereenvoudigd. Scholen werden zo lang mogelijk opengehouden, terecht, want kennis is ons grootste goed. Maar ook de naschoolse opvang werd opengehouden. De jeugd mocht hun hobby blijven uitvoeren, naar jeugdbeweging gaan of hun sportclub blijven bezoeken. Kampen bleven doorlopen tijdens alle vakanties, hoogstens mocht er niet overnacht worden. Verdedigbare beslissingen, maar wel op maat van het gezin.
Verder werd het aantal contacten gelimiteerd, buiten het gezin mocht iedereen 1 knuffelcontact kiezen. Op het zwaarste moment van de crisis zelfs geen knuffelcontact. Een maatregel die uiteraard veel zwaarder doorweegt op alleenstaanden. Bijkomend zorgt dit ervoor dat het netwerk van gezinnen hierdoor veel groter is dan dit van alleenstaanden. Tel de knuffelcontacten op van het gezin. Tel de klassen van de kinderen op. Tel de hobby’s van de kinderen op. In een kleine stad zijn alle gezinnen al snel met elkaar als een spinnenweb verbonden. Het netwerk van de alleenstaande daarentegen bedraagt 2 of 3 personen. Ook andere maatregelen zoals het sluiten van horeca of sportclubs voor volwassenen weegt zwaarder door voor alleenstaanden aangezien voor hen dit vaak de belangrijkste vorm is van sociaal contact.
Tijdens deze pandemie was het belangrijk om het aantal sociale contacten aan banden te leggen. Er is een gemeenschappelijke pot aan sociale contacten voor de samenleving, gingen we boven deze grens dan verloren we de controle over de pandemie. Tijdens de pandemie is er gekozen om deze pot grotendeels aan gezinnen te geven, alleenstaanden moesten het met veel minder stellen. Toch maken alleenstaanden 35 procent uit van de huishoudens in België volgens Statbel.
In tegenstelling tot het inrichten van de maatregelen zou het versoepelen hiervan nu dus op maat van alleenstaanden moeten geschreven worden. Zo zou men alleenstaanden dus snel een groter aantal knuffelcontacten moeten kunnen geven, of iedereen een totale som aan contacten niet per persoon maar per woonst. Ook het heropenen van horeca, het heropenen van sportclubs of volwassenonderwijs vallen onder het versoepelen van maatregelen met zwaardere impact op alleenstaanden. Bij deze dus een oproep om bij het versoepelen van de maatregelen niet in eerste plaats te kijken hoe soepel we de jeugdkampen kunnen organiseren maar hoe we de zware impact op alleenstaanden kunnen verlichten.
Jarno Van de Voorde voor De Liberale Wereld
