Het politieke landschap in de Verenigde Staten zou hopelijk na 4 jaar Trump eindelijk kalmeren, zelfs Canada de noorderbuur van de VS, rekende erop. Meer rust, een heropbouw van een hechtere relatie tussen Amerikanen onderling, onder het mom van Bidens ‘Heal The Nation’ en een algemene tijd van verzachting en verzoening zou aanbreken. Althans, dat werd vurig gehoopt. We hadden te vroeg gejuicht. Trump kon tijdens zijn ambtsperiode 3 federal judges aanstellen in the Supreme Court, het Amerikaanse oppergerechtshof. Nu pas beginnen we de gevolgen hiervan te zien, nu de balans zwaar overhelt naar het conservatieve kamp, dankzij de 3 conservatieve rechters van Trump.
Er werd een draft gelekt over de mogelijke omverwerping van Roe V. Wade, ook wel gekend als de legalisatie van abortus. Het illustreert duidelijk in hoeverre deze conservatieve rechters een aanslag kunnen betekenen op de bestaande rechten. Het enige wat de wereld kan doen is het veroordelen en verder met lede ogen toekijken hoe een belangrijk recht verder ontmanteld wordt. Amerika’s noorderbuur Canada daarentegen zit met een hoop vragen en moeilijkheden. Deze beslissing heeft ook een zware impact op hun land.
Want wat moet Canada nu doen? Hoe staat Canada tegenover abortus? Alles rond dit onderwerp is door de U.S. een hot topic geworden, ook in Canada. Het eerste wat Canada moest onderzoeken was hoe zij nog steeds tegenover abortus stonden. Het positieve hieraan is dat uit de polls is gebleken dat een grote meerderheid van Canadezen pro-abortusrechten zijn. De volgende vraag was hoe Canada zou kunnen voorkomen dat deze rechten zomaar zouden kunnen worden ingetrokken. Eerste minister Trudeau heeft al via meerdere kanalen laten weten dat hij niet enkel wilt blijven opkomen voor abortusrechten, maar ook wil hij ervoor zorgen dat toekomstige regeringen deze rechten niet kunnen terugdraaien.
Na verder onderzoek bleek dat de beste manier om dit voor elkaar te krijgen, het volledig van het onderwerp af te blijven de beste oplossing was. Het recht op abortus is geen wet in Canada, het is enkel gedecriminaliseerd. Iets wat compleet onmogelijk zou zijn in België maar in dit verhaal wel lijkt het echt zijn voordelen te hebben.
Rond abortus kent men geen enkele wetten doordat het in 1988 met de zaak R V. Morgantaler gedecriminaliseerd werd door de Canadese Supreme Court. Want het recht op abortus komt volgens deze uitspraak perfect overeen met het Canadian Charter of Rights and Freedoms, best vergelijkbaar met Titel II van onze Grondwet. Door deze uitspraak is het een evidentie geworden dat deze rechten bestaan in Canada. Moest men dit daadwerkelijk in wetten beginnen gieten, dan zouden veel activisten nog meer schrik krijgen dat ze in situaties zoals Amerika zouden kunnen belanden.
Want zelfs bij een goede wetgeving zou er ruimte zijn voor veranderingen en terugroeping ervan door komende regeringen. Ook zou het ruimte geven aan provincies om er hun eigen invulling aan te geven en sinds er ook in Canada conservatievere provincies zijn is dat wel degelijk een bezorgdheid. Kortom, als Canada haar rechten tot abortus wilt vrijwaren is het beste wat ze kan doen, er ver vanaf blijven.
Uiteraard heeft deze aanpak natuurlijk ook wel haar keerzijde: in bepaalde provincies is abortus nog steeds zeer moeilijk toegankelijk en wordt ze soms niet terugbetaald, wat de drempel wel hoog kan maken. Ondanks het feit dat het legaal is, wil dat nog niet altijd zeggen dat de infrastructuur errond van een goede en veilige kwaliteit is. Daar zijn zeker dan ook nog terechte vragen over.
Al bij al blijven de rechten van abortus in Canada dus gevrijwaard. Toch zou abortustoerisme, met name uit Amerika moest Roe V. Wade omver geworpen worden, gevolgen hebben voor de Canadese wetgeving. Karina Gould, minister van gezinnen, kinderen en sociale ontwikkeling, heeft onmiddellijk gemeld dat Canada de mensen zal verwelkomen die toegang zoeken tot abortusmedicatie en operaties. Haar kabinetten zijn ook al in gesprek met de Canada Border Agency om te verzekeren dat deze mensen de grens kunnen oversteken. Dit gezegd zijnde zijn er veel vragen of Canada wel de capaciteiten heeft om deze mensen op te vangen. Over heel Canada (dat overigens het 2de grootste land ter wereld is, enkel Rusland is groter) zijn er maar zo een 25 tot 30 abortusklinieken en deze kunnen nu al vaak niet meer volgen met de vraag. Vooral in wat ze de ‘prairie provincies’ noemen (bestaande uit Manitoba, Saskatchewan en Alberta, deze provincies zijn hoofdzakelijk landbouwprovincies) kan er nu al niet meer gevolgd worden met de vraag en zijn er al wachtlijsten en urenlange trajecten om aan een kliniek te geraken.
Veel organisaties zoals de ‘Abortion Rights Coalition’ zijn daardoor nu al druk aan het zetten op de regering voor het vrijmaken van meer fondsen en een vergroting van de capaciteiten. Alles lijkt dus redelijk onder controle, alleen is er nog een donkere keerzijde aan de medaille. Over heel Canada zijn er namelijk maar 3 ziekenhuizen die abortus in het derde trimester kunnen uitvoeren bij zware foetus afwijkingen, waardoor er ook een abortustoerisme is van Canada naar de V.S., vooral naar de staat Colorado.
Door de nakende veranderingen kan het zijn dat door het verbod van abortus in veel staten andere staten, die het wel nog toelaten, zullen overspoelen met een dermate grote vraag waardoor ze misschien minder Canadese cases zullen aanvaarden, wat natuurlijk ook een probleem kan vormen.
Canada kan dan misschien een redelijke zekerheid bieden voor de vrijwaring van de abortusrechten. De uitspraak die in de Supreme Court van Amerika zal vallen zal hoe dan ook een stevige impact hebben op Canada. Een impact die gaat van haar budgetten en gezondheidszorg tot misschien, met genoeg tijd, een verdere uitbouw van abortusrechten.
Charlotte Verbeke – Redactrice van De Liberale Wereld vanuit Canada
