Help jongeren met hun mentale gezondheid

Tot op heden blijft Vlaanderen één van de hoogste zelfmoordcijfers hebben van Europa. Zeker in vergelijking met ons buurland Nederland, scoren we beduidend slechter. Om die reden deed VLESP (het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie) onderzoek naar de mogelijke verklaring voor dit verschil. Dit onderzoek gaf aan dat de geestelijke gezondheidszorg toegankelijker is in Nederland dan in Vlaanderen. Deze conclusie zou niemand mogen verbazen gezien er al jaren een probleem is omtrent de wachttijden voor opnames in psychiatrische instellingen.

Politici zitten elk jaar tijdens “World Suicide Prevention Day” posts te plaatsen om mensen aan te moedigen om hulp te zoeken indien nodig en sporen dan ook op om het taboe rond hulpverlening te verbreken. Zeer mooie boodschap maar wat zijn jongeren met deze boodschap als ze nergens terecht kunnen wanneer ze daadwerkelijk hulp gaan zoeken?

Onze Vlaamse minister bevoegd voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin plaatste zelf een post die dag. Ook neemt hij zelf geregeld deel aan de rodeneuzendag campagne. Hij is trouwens niet de enige Vlaamse politicus die dit doet en gedaan heeft. Opmerkelijk dat de resoluties in het Vlaams regeerakkoord 2019-2024 dan toch zo vaag zijn omtrent deze problematiek. Er wordt vermeld dat er geïnvesteerd zal worden in de capaciteit van de jeugdhulp. Hoe ze dit zullen aanpakken staat echter niet vermeld en tot op heden zien we hier nog geen significant resultaat van.

Sinds de uitbraak van COVID-19 leven jongeren in vreemde en moeilijke tijden. Hun vrijheid is drastisch ingeperkt en veel jongeren voelen zich niet goed in hun vel. Het is dan ook onbegrijpelijk dat er, zeker nu, niet meer aandacht gaat naar het welbevinden van de jeugd en er niet nagedacht wordt over hoe we die lange wachtlijsten eindelijk eens gaan aanpakken. Is er zelfs al nagedacht geweest over wachtlijstbegeleiding? De meeste jongeren moeten minimum 100 dagen wachten om een plaats te verkrijgen voor een opname, maar wat gebeurd er in de tussentijd met hen? In de meeste gevallen worden deze jongeren gewoon aan hun lot overgelaten. Er wordt getracht sneller plaats te zoeken en voorrang te geven aan jongeren die zich in een noodsituatie bevinden, maar één maand wachten voor een plaats na een zelfmoordpoging blijft natuurlijk veel te lang. Gezien er dagelijks 27 pogingen zijn waaronder 3 die spijtig genoeg fataal aflopen en zelfmoord zich in de top 3 bevindt van vroegtijdige doodsoorzaken in Vlaanderen is het onbegrijpelijk dat hier geen werk van gemaakt wordt.

En wat met jongeren die al in opvolging waren tijdens deze pandemie? Online therapie is geen slecht alternatief, maar zeker geen vervanging op lange termijn. Daarbij komt nog dat jongeren die al opgenomen waren voor de uitbraak van de pandemie ofwel naar huis gestuurd werden of nog meer geïsoleerd raken. Bezoekuren zijn echter afgeschaft en tijdens het weekend op bezoek gaan bij familie of vrienden is uitgesloten, ze zijn dus letterlijk opgesloten. Individuele therapie vervangt de groepstherapieën, contact tussen de patiënten zelf wordt zo sterk mogelijk teruggetrokken. Kortom, de jongeren worden volledig afgesloten van de buitenwereld en hebben quasi geen sociaal contact meer. De kwetsbaren worden dus kwetsbaarder.

In Nederland werd beslist dat bezoek nog steeds toegestaan is zolang de maatregelen gevolgd worden. Waarom kan hier niet wat wel in Nederland kan? Bezoek van vrienden of familie gecombineerd met 1,5 m, een mondmaskerplicht en een goed ontsmette ruimte lijkt me conform met de huidige maatregelen. Hetzelfde geldt voor de mogelijkheid om tijdens het weekend naar huis te gaan. Als deze patiënten telkens bij dezelfde personen verblijven tijdens het weekend valt dit onder hun bubbel en zou dit perfect mogelijk moeten zijn.

De voorbije maanden werd terecht veel gesproken over zorgpersoneel en zorgverlening in ziekenhuizen, maar wat met zorgpersoneel en zorgverlening in psychiatrische afdelingen? Er wordt vooral gedacht aan de mensen die fysiek zwak zijn, maar wat met mensen met mentale gezondheidsproblemen? Het één sluit het ander natuurlijk niet uit, maar zorgpersoneel in psychiatrische afdelingen en de zorgverlening in die afdelingen mogen niet vergeten worden.

De wachttijden en de capaciteit van de jeugdhulp moeten dringend aangepakt worden en kwetsbare jongeren waarbij de gevolgen van COVID-19 beduidend zwaar doorwegen mogen niet langer in de steek worden gelaten. Deze jongeren hebben recht op deftige hulp en mogen niet geïsoleerd worden.