De exodus uit de arbeidsmarkt: het is 5 voor 12.
De explosie in het aantal ambtenaren die een vervroegd rustpensioen genieten illustreert perfect hoe de overheid tekort schiet in haar activeringsbeleid.
We vallen maar meteen met de deur in huis. Al vele jaren lijdt de Belgische arbeidsmarkt aan steeds terugkerende manco’s die jaar na jaar in internationale en nationale rapporten worden gesignaleerd. Arbeidsexpert Stijn Baert legde echter deze week nogmaals de vinger op de wonde: “Slechts één niet-werkende op 10 zocht in 2019 een job.” U leest het goed. In de leeftijdscategorie 25- tot 64-jarigen telt ons land 1.371.667 “inactieven”.
Hier schiet het beleid al decennia tekort. Al jaren krimpt de categorie inactieven in ons land amper. De exodus uit de arbeidsmarkt is voor een groot deel te wijten aan de terugval op de invaliditeitsuitkering via de ziekteverzekering, en het vervroegd pensioen.
Wat is het probleem? Er werken te weinig mensen en de mensen die werken, stoppen te vroeg.
Kijkend naar het gemiddeld aantal effectief gewerkte uren per dag per persoon op beroepsactieve leeftijd, stellen we vast dat België achterin de klas zit in Europa.
De Liberale Wereld stootte op verbazingwekkende cijfers die alvast illustrerend zijn voor het beleid ten aanzien van deze steeds groeiende categorie inactieven. Het betreft het aantal ambtenaren die jaar na jaar definitief op “vervroegd rustpensioen” worden geplaatst wegens ziekte. In een periode van vier jaar nam het aantal desbetreffende gevallen toe van 69.589 in 2015 naar 85.264 ambtenaren in 2019.
Er zijn twee subafdelingen in dit stelsel, namelijk de definitief vervroegde rustpensioenen en de tijdelijk vervroegde rustpensioenen.
Eerst de cijfers:
U kan samen met ons vaststellen dat de cijfers de laatste jaren steeds verder stijgen. Het probleem is dat eenmaal men als ambtenaar het statuut “definitief vervroegd rustpensioen” krijgt toegekend, dit zoals het woord aangeeft onomkeerbaar is.
Niet alleen worden mensen aldus definitief een specifiek statuut toegewezen, maar bovenal kost dit ook nog eens handenvol geld aan de overheid. Ook hier beschikken we over concrete cijfers:
Op vijf jaar tijd is de jaarlijkse kostprijs van dit specifieke stelsel dat overigens enkel voor ambtenaren bestaat, opgelopen van 1,5 miljard euro naar 2 miljard euro op jaarbasis. Dit wijst op een toename van 500 miljoen euro op 4 jaar tijd!
- Kan dit anders? Ja. Vanuit de liberale wereld schuiven we enkele voorbeelden vanuit de buurlanden naar voor die in België minstens even goed kunnen werken.
Het beleid schiet vooral tekort bij de aanpassing van de jobinvulling en de professionele vorming wanneer een persoon mindervalide wordt. In Oostenrijk zijn de aanpassing van de jobinvulling en de daarbij behorende professionele vorming een verworven recht.
In Duitsland heeft de werknemer met een handicap een onvoorwaardelijk recht op flexibele werkuren. Dat is belangrijk voor mensen die bepaalde behandelingen moeten volgen. Aldus kunnen zij aan de slag blijven wat niet alleen hen maar ook de maatschappij in haar geheel ten goede komt.Concreet komt het erop neer dat de overheid de zieke ambtenaren afzondert van de arbeidsmarkt en hen isoleert in een circuit waarin zij definitief vastzitten.
Wat zijn liberale recepten die goed zijn voor de zieke werknemer en goed zijn voor de maatschappij?
De beste manier om te leren omgaan met een chronische ziekte is om de draad van het leven terug op te nemen, onder meer door het hervatten van de beroepsactiviteiten. De beste manier om terug op de arbeidsmarkt te treden is en blijft uiteraard de bestaande werkgever of de bestaande zaak. De bestaande werkgever en de collega’s kennen de betrokkene, en de persoon in kwestie heeft reeds kennis van zaken, hetgeen ervoor zorgt dat de overgang naar het werkleven vlotter verloopt.
Het is niet onvermijdelijk dat een langdurige afwezigheid wegens ziekte resulteert in jobverlies, hoe ernstig de gevolgen hiervan ook moge zijn.
Jammer genoeg opteert het huidige beleid – alsook de respectieve overheden – niet voor arbeidscontinuïteit1, maar voor het vervroegd op rust stellen van een groep die vaak nog wilt werken2. Dit komt noch de betrokken werknemer, noch de maatschappij ten goede. De begroting – en bijgevolg de betaalbaarheid van de sociale zekerheid – komt hiermee eveneens verder onder druk te staan, hetgeen ten tijde van de grootste gezondheidscrisis dat ons land ooit heeft meegemaakt uiteraard nefast is voor het economisch welzijn.
Tijd om liberale recepten toe te passen!
Voor de Liberale Wereld,
Carlo Van Grootel
Emilie Wuyckens
*1 De FPD beschikt nog niet over geconsolideerde cijfers betreffende de ingangsdata 2019 in betaling in januari 2020.
*3 https://www.mensura.be/nl/blog/proefproject-houdt-chronisch-zieken-professioneel-actief
