Eén van de moeilijkste en meest emotionele keuzes waar een vrouw mee geconfronteerd kan worden in haar leven is de keuze voor abortus. In België is dit een verworven recht (maar pas sinds 1990 en het werd tevens pas sinds 15 oktober 2018 uit het strafwetboek gehaald). In veel andere landen is dit echter niet het geval of wordt het ontzettend moeilijk gemaakt. Zo’n 40% van alle vrouwen op vruchtbare leeftijd leeft in een land waar abortus verboden is.
We beschouwen abortus als een verworven recht, een vanzelfsprekende doch emotioneel zware daad van medemenselijkheid die het lijden van en de gevolgen voor een vrouw bij een ongeplande of gevaarlijke zwangerschap erkent. Stilaan zijn er echter gebieden waar dit recht, ook al was het verworven, niet meer als vanzelfsprekend beschouwd kan worden en op de helling staat. Kijk maar naar de verstrengingen in Polen waar men het de facto verboden heeft. Ook tijdens Covid was dit recht niet vanzelfsprekend. In veel landen – ook Europese – werd abortus tijdens de crisis als niet-essentiële zorg beschouwd. Dit in contrast met Frankrijk en Engeland waar men juist maatregelen nam om ervoor te zorgen dat het recht gegarandeerd werd ondanks de geldende maatregelen. In de staat Texas (Verenigde Staten van Amerika) werd deze week de klok teruggedraaid. Daar kan een vrouw nu enkel de eerste zes weken van haar zwangerschap beslissen of zij tot abortus overgaat of niet.
Bovendien wordt de duur van een zwangerschap in Texas luidens de wetgever berekend vanaf de eerste dag van de menstruatiecyclus, dit is volgens de wetgever aldaar de eerste dag van de zwangerschap. De eisprong vindt gemiddeld slechts rond week twee plaats, de eerstvolgende menstruatie rond week vier. Als een vrouw dan al onmiddellijk weet dat ze zwanger is, heeft ze aldus maar twee weken om een beslissing te nemen die zij hoe dan ook haar hele leven zal meedragen. Rekening houdend met het feit dat veel vrouwen een onregelmatige cyclus hebben (ongeveer 20%) kan deze wetswijziging gerust een de facto verbod op abortus noemen. Men doet dit echter via een omweg aangezien de Amerikaanse rechtszaak Roe v. Wade nog altijd het instellen van een uitdrukkelijk verbod op abortus niet toelaat. Het is hoe dan ook een beslissing met dramatische gevolgen voor de rechten van Texaanse vrouwen.
Een vrouw die voor abortus kiest, bevindt zich vaak in een wanhopige situatie en wordt daardoor gedwongen om haar toevlucht te nemen tot onveilige, illegale en clandestiene abortussen. Men schat dat dit jaarlijks zo’n 25 miljoen keer voorvalt luidens de World Health Organisation (WHO). Abortus is daarom nog altijd de derde belangrijkste doodsoorzaak bij moeders (en de oorzaak van 5 miljoen vermijdbare handicaps per jaar). De persoon die de abortus uitvoert, bepaalt de prijs en zo worden veel vrouwen financieel uitgebuit. Men moet deze persoon blindelings vertrouwen met haar gezondheid en leven. Daarnaast zijn er veel verhalen van illegale abortussen, ook vroeger in België en Nederland, waar er sprake is van seksueel misbruik terwijl men door deze al traumatische ervaring gaat. Dat er door een verbod trouwens minder abortussen plaats zouden vinden is een mythe. Volgens het Guttmacher Institute ligt het gemiddelde cijfer in landen waar het toegestaan is op 34 abortussen per 1000 vrouwen, in landen waar het verboden is zou dit 37 per 1000 vrouwen zijn en met meer doden dus.
Naast het de facto verbod op abortus in Texas voert men aldaar ook een heksenjacht naar illegale abortussen door onder meer een kliklijn in het leven te roepen. Dit heeft bijzonder zware gevolgen en dit niet alleen voor de wanhopige vrouwen die de zware keuze maakten maar ook bv. voor vrouwen die een miskraam kregen.
In El Salvador, waar de grondwet het begin van het leven bij de conceptie plaatst en abortus zelfs verboden is en dit zelfs wanneer het leven van de moeder in gevaar is, worden ook vrouwen die een miskraam ondergingen, gemeld door hun dokter en eindigen ze soms achter tralies, straffen kunnen oplopen tot 30 jaar. Een gevolg hiervan is dat veel vrouwen die gewenst zwanger zijn bij complicaties vaak schrik hebben om naar hun dokter te gaan wat ook hun leven in gevaar brengt.
Meer en meer gaat men echter op intersouverein vlak abortus als een mensenrecht beschouwen. Op 30 oktober 2018 nam het mensenrechtencomité van de Verenigde Naties een “general comment” aan die de lidstaten adviseerde dat artikel 6, het recht op leven, ook de toegang tot abortus omvat. Recenter nog op 24 juni 2021 werd de resolutie “Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten in de EU, in verband met de gezondheid van vrouwen” goedgekeurd in het Europees parlement. Er werd op voorhand echter extreem gelobbyd tegen deze resolutie. Zo ook door Belgische europarlementsleden zoals Tom Vandendriessche (Vlaams Belang) die hieromtrent het volgende stelde: “Niet het recht op leven is een mensenrecht volgens hen (voorstanders), maar het recht om nieuw leven te doden.”
Het recht op abortus staat dus onder blijvende druk en met haar ook de rechten van de vrouw. Het verworven recht op abortus moet beschermd worden!
Als leden van De Liberale Wereld zullen we ons hier blijvend voor inzetten.
Een vrije bijdrage van Melissa Van der Stock voor De Liberale Wereld
