Na het lezen van een artikel in De Morgen (01/06/2022) omtrent reclame-acties in warenhuizen waarbij alcoholische dranken direct of indirect worden gepromoot of aangeboden, moet me toch iets van het hart.
In het artikel in kwestie is het schrijnende, maar anekdotische verhaal te lezen van een moedige vrouw die, met de gekregen fles rode wijn na aankoop van meer dan €70 in de betreffende warenhuisketen, onmiddellijk naar haar behandelende instelling rijdt en een herval van alcoholafhankelijkheid kan voorkomen. Eerst en vooral, wil ik deze dame, en iedereen die dezelfde moeilijkheden ervaart, een hart onder de riem steken. Proficiat. Zelfs indien u niet kon weerstaan. Het is verdomd moeilijk, en hard.
Waar ik het echter over wil hebben, is de betutteling in de maatschappij. Onder het motto van ‘gezonde keuzes maken’ wordt op elk voedingsmiddel het aantal calorieën vermeldt. Een hel voor mensen met een eetstoornis, die telkens weer geconfronteerd worden met datgene waar ze vooral niet mee bezig proberen te zijn. Aan eten valt, helaas voor sommigen, echter niet te ontsnappen. Voor anderen, die het dan weer moeilijk hebben om niet naar suikers en vetten te grijpen, wordt voorzien in een ban van alle suikerrijke frisdranken op scholen. Om ‘gezonde keuzes te leren maken’.
En hoewel het hier verschillende soorten maatregelen betreft, gaat het steeds om hetzelfde principe. Regelneverij waaruit een deel van de mensen hun voordeel meent te halen, en een deel dit als onoverkomelijk obstakel ervaart. Wat men in geen van al deze gevallen echter bereikt, is het creëren van zelfredzame, weerbare mensen die leren om keuzes te maken die goed zijn voor hen. We creëren mensen die, wanneer ze 18 jaar zijn en op de werkvloer wel een blikje cola weten te scoren, niet weten hoe ‘nee’ te zeggen tegen die 3de cola van de dag.
Het maken van gezonde keuzes, of keuzes in het algemeen, heeft deels te maken met het beeld dat je hebt van jezelf. Van wie je bent, en wie je wil zijn, en de waarde die je aan jezelf toekent. En hoewel zowel alcoholafhankelijkheid als eetstoornissen psychiatrische ziektebeelden zijn, waarbij niet steeds op basis van rede wordt gehandeld, werd reeds aangetoond dat een laag zelfbeeld, of een ‘fragiel’ hoog zelfbeeld (waarbij men wel veel van zichzelf denkt, maar te gevoelig is voor de mening van anderen) juist de weg naar zulke ziektebeelden vergroot. Het verarmen van mensen in de vorm van het wegnemen van autonomie, een belangrijk aspect bij het vormen van het zelfbeeld, helpt dus geenzins in het in staat stellen van mensen om gezonde keuzes te maken.
Wat mij betreft, kan het dus wel, die fles wijn bij het afrekenen van de winkelkar. En wat mij nog gelukkiger zou stemmen, is een overheid die stopt met alles te willen controleren, maar die inzet op autonomie, zelfstandigheid, zelfredzaamheid en weerbaarheid van al haar burgers. Die niet uitgaat van de domheid van haar ‘onderdanen’, maar die inzet op een kwalitatief maatschappelijk debat waarin taboes zoals overgewicht, ondergewicht, alcoholmisbruik etc. kunnen worden besproken. Een overheid die de mensen die het lastig hebben de nodige ondersteuning biedt om terug controle te verwerven over hun leven. Een overheid die preventief omgaat met deze problemen, die mondige burgers maakt die niet afhankelijk te zijn van de situatie, maar de kracht en vaardigheden hebben om in elke situatie meester te zijn van hun eigen kracht. Dat maakt ‘nee’ zeggen tegen die fles wijn, of ‘ja’ tegen dat ijsje, een pak eenvoudiger.
Een vrije bijdrage van Dr. Caroline Verdonck voor De Liberale Wereld
-Dit opiniestuk werd ook reeds gepubliceerd in ‘De Morgen’-
