Vorige week kon u hier lezen dat we redenen zagen om te vrezen dat de faillissementen van Silicon Valley Bank, Sivergate en Signature bank slechts het topje van de ijsberg waren. Wij vreesden dat er nog banken zouden volgen[1]. Jammer genoeg kregen we gelijk.
We zijn nu een week verder en jammer genoeg blijft de besmettingsgolf toenemen.
Het was echter niet een Amerikaanse bank, maar veeleer Credit Suisse die vanaf maandag onder druk kwam te staan. Deze bank, die al jaren in de hoek zit waar er klappen vallen, zag haar beurskoers wegsmelten als sneeuw voor de zon.
Sinds 2008 staat deze systeembank onder zware druk. Naast allerhande schandalen vanwege de instroom van deposito’s van verdachte oorsprong slaagde de bank er niet in om haar balans op te kuisen.
Credit Suisse moest al eerder dit jaar de publicatie van haar jaarverslag uitstellen omdat er vragen waren vanwege de toezichthouder op verschillende transacties. Onlangs gaf de bank dan ook toe dat er ernstige tekortkomingen in haar boekhouding werden aangetroffen.
Uiteindelijk gaf de hoofdaandeelhouder, de Saudi National Bank, de genadeslag. Zij gaven aan “absoluut geen geld meer te investeren” in Credit Suisse. Daarna versnelde de crash van het aandeel Credit Suisse richting 1,7 Zwitserse frank.
Tijdens het weekend kwam de Zwitserse Centrale Bank tussen en er volgde een gedwongen huwelijk tussen het Zwitserse UBS en Credit Suisse. Enkele dagen ervoor probeerde de Zwitserse Centrale Bank tevergeefs de markten gerust te stellen met een ondersteuning van 50 miljard Zwitserse Frank, doch zonder succes.
Credit Suisse was een bankreus op lemen voeten. In een jaar tijd verdampte meer dan 75% van haar reeds zwaar aangetaste beurskoers. Doordat het als een systeembank werd beschouwd, zou een faling het hele bancaire systeem in gevaar brengen.
Aldus neemt de andere Zwitserse Grootbank UBS, gesteund door de Zwitserse Centrale Bank en de overheid, voor 3 miljard Credit Suisse over. Hierbij wordt geen cash geboden maar uitsluitend aandelen. De achtergestelde obligaties van Credit Suisse worden herleid tot 0. Aldus wordt een verlies van 16 miljard geslikt door de houders van deze obligaties.
2. Dreigen nog andere banken om te vallen?
De Centrale Bankiers hebben te lang het gevaar van de inflatie onderschat en bijgevolg wordt er nu een inhaalrace gereden waarbij de rentes aan een verschroeiend tempo worden opgetrokken.
Vele Amerikaanse regionale banken hebben de spaargelden omgezet in vastgoed- en overheidsobligaties. In tijden van lage rente was dit op papier een logische zet. Het spaargeld werd amper vergoed en de bank belegde dit in obligaties met een vast maar weliswaar laag rendement.
Doordat de rentes aan sneltempo omhoog schieten eisen de klanten meer rente voor hun spaargeld. Tegelijkertijd zitten de banken vast in hun aangekochte obligaties, want door de opgelopen rentes op nieuwe obligaties zitten ze op verlies. Als ze deze moeten verkopen wordt het verlies zichtbaar.
Nu het voor alle Amerikaanse rekeninghouders duidelijk is dat zogenaamde “oerdegelijke” banken in 48 uur overkop kunnen gaan, kijken zij met argusogen naar andere banken waar zij geld hebben staan. Hierbij komen de andere regionale banken in het vizier, en dan in het bijzonder die banken die eveneens een grote portefeuille aan obligaties hebben en de koersverlaging van deze obligaties nog niet afgeboekt hebben. De grote vraag is of ook andere banken een te grote blootstelling hebben aan overheids- en vastgoedobligaties.
De Federal Reserve hintte alvast dat dit het geval is. Er wordt immers een speciaal steunmechanisme opgezet, die de banken moet helpen die te maken krijgen met een dreigend gebrek aan cash. Financiële instellingen kunnen aldus kortlopende leningen krijgen van de FED. Hierbij kunnen de staatsobligaties of andere schuldpapieren worden ingebracht als onderpand. De Fed zet hiervoor 25 miljard opzij voor een steunprogramma.
De vraag is nog maar of dit zal volstaan. Veel depositohouders kijken nu met argusogen naar de regionale banken.
De beurskoers van enkele regionale banken staat al weken onder druk. Economen uit Stanford en Columbia waarschuwen in een rapport dat werd gepubliceerd in de Wall Street Journal dat 186 regionale Amerikaanse banken hetzelfde lot riskeren als Silicon Valley Bank[2]. Het FDIC (Federal Deposit Insurance Corporation) stelde verleden week dat Amerikaanse banken op een papieren verlies zitten van 620 miljard dollar. Dit werd nog niet afgeboekt op hun balans.
First Republic is de 14de bank qua grootte van de Verenigde Staten met een balanstotaal van 213 miljard dollar en hun beurskoers staat al weken onder druk. Ze verloor reeds 90% van haar beurskoers in 1 maand. Een kapitaalinjectie van 30 miljard verleden week bracht geen soelaas. Mogelijks is dit op korte termijn de volgende dominosteen die gaat vallen.
Ook bij de Europese banken is er één specifieke bank die sinds 2008 onder zware druk staat. Het betreft één van de grootste banken uit de eurozone, namelijk Deutsche Bank. Het betreft de 21ste grootste bank ter wereld met een balanstotaal van 1498 miljard euro. In 2008 bedroeg de koers van het aandeel nog 93 euro. Vandaag staat de koers op 9,29 euro.
De credit default swaps (CDS) van Deutsche bank kenden hun grootste stijging in vijf jaar. Een credit default swap is een financieel instrument dat wordt gebruikt om het risico op een wanbetaling op een lening of obligatie van een onderneming of in dit geval een bank in te dekken. Dit is alvast een signaal dat de markt bereid is substantieel meer te betalen om zich in te dekken tegen het risico op wanbetaling vanwege Deutsche Bank.
3. Conclusie
Er zijn grote barsten ontstaan in het globale financiële systeem doordat de decennialange periode van goedkoop geld aan sneltempo opdroogt.
De technologieaandelen zitten in de grootste verkoopgolf sinds de dotcomcrisis in 2000. Bij cryptomunten volgt de ene faling op de andere (Terra Luna, FTX, Genesis en nu dus Silvergate Capital).
Door de oplopende rente komen vastgoedfondsen onder druk te staan, gezien deze dikwijls werken met veel geleend geld en de herfinanciering steeds duurder wordt door de oplopende rente. Vooral vastgoedfondsen in kantoren staan onder druk omdat de vraag door het vele telewerken zwaar aan het afnemen is. Bij ons wees Immobel hier reeds op.
De uitstaande schuld van zowel consumenten als de overheid is nog nooit zo hoog geweest. De broosheid van onze stelsels en de snelheid waarmee slecht nieuws zich kan opvolgen moet onze federale en regionale overheden nu eindelijk eens aansporen om ook op financieel en budgettair vlak orde op zaken te stellen. Een verdere besmetting van het bankenstelsel en de obligatiecrisis kan zeer snel overslaan op de overheden en dan in het bijzonder deze met een hoge schuldgraad en een structureel oplopend tekort.
We zitten met andere woorden op de grootste schuldenberg ooit en de interestbetalingen hierop stijgen aan een sneltempo.
Nu duidelijk is dat niet alleen regionale Amerikaanse banken maar ook andere banken snel onder druk kunnen komen te staan en het besmettingsgevaar reëel is, leidt het geen twijfel dat ook veel traditionele banken op verliezen zitten wat hun obligatieportefeuille betreft. Dichter bij ons is de restbank (sommige zeggen Badbank) Dexia een extreem voorbeeld hiervan.
De hamvraag is in hoeverre de centrale banken de rente nog verder zullen opvoeren in de strijd tegen de inflatie en hoelang deze hoge rentes zullen worden gehandhaafd. Goldman Sachs verwacht alvast dat door de onrust op de markten de Federal Reserve er niet meer voor zal kiezen om de beleidsrente te verhogen op de eerstvolgende beleidsvergadering. De ECB verhoogde echter verleden week nog de rente met 50 basispunten.
De snelste renteverhogingen sinds de jaren ‘80 doen het goedkope geld opdrogen en dit treft die sectoren die momenteel nog geen winst maken en bijzonder kapitaalsintensief zijn. Het is duidelijk dat investeerders niet langer zullen aanvaarden dat startups niet jaren verlies kunnen opbouwen om marktaandeel te veroveren.
De Europese banken staan voorlopig niet rechtstreeks in de vuurlinie van shorters en ze hebben, door de opeenvolgende verstrengingen van de kapitaalsnormen (Bazelnormen genoemd) op papier aanzienlijke kapitaalsbuffers opgebouwd, maar ongelukken vallen niet langer uit te sluiten. Deutsche Bank is een instelling die net als Credit Suisse de klap van 2008 nog niet te boven is gekomen. De komende weken en maanden zullen uitwijzen of ze ongeschonden uit deze vertrouwenscrisis komt.
Banken staan of vallen met vertrouwen en het behoeft geen verder betoog dat de ineenstorting van de Silicon Valley Bank en Signature Bank het vertrouwen in de Amerikaanse (regionale) banken heeft aangetast.
Het is duidelijk dat de hoge rentes een zware impact hebben op het beheer en de portefeuilles van de banken en de bredere economie. Ook de overheden die een hoge schuldgraad hebben zullen snel moeten saneren om verder onheil te voorkomen.
De centrale banken zullen vroeger dan voorzien moeten kiezen of ze de rente nog verder zullen optrekken om het inflatierisico in te dijken, of dat ze deze stopzetten om verdere schade aan de economie en de banken te voorkomen…
Door te vroeg de renteverhogingen stop te zetten dreigt een inflatiespiraal.
Carlo Van Grootel voor De Liberale Wereld
[1] https://deliberalewereld.be/faillissement-van-silicon-valley-bank-het-topje-van-de-ijsberg/
[2] Monetary Tightening and US Bank Fragility in 2023: Mark-to-market losses and uninsured depositor Runs?, Xuewei Jiang, Gregor Matvos, Tomasz Pikorski en Amit Seru, 13 maart 2023
