“Corruptie is een kankergezwel dat steelt van de armen, het bestuur en de morele vezels aantast en het vertrouwen vernietigt.”.
In plaats van vooruit gaan we achteruit
Wie na de vele corruptieschandalen gaande van Samusocial, Landinvest tot Let’s Go Urban dacht dat de aanpak van corruptie eindelijk prioriteit numero uno zou worden, komt tot op heden bedrogen uit.
Een recente evaluatie door de anti-corruptiewaakhond GRECO (de Groep van Staten tegen Corruptie) van januari 2021 kan het niet duidelijker stellen: “Het ontbreekt ons land aan een afdoende strategie om de integriteit bij hooggeplaatste politieke functies en ook de politiediensten te garanderen.”.
Op de 22 zeer concrete aanbevelingen die in 2020 werden gedaan voor ons land werden er welgeteld twee volledig ingevoerd en twee gedeeltelijk. De andere achttien aanbevelingen bleven een dode letter. Een volgend citaat van een magistraat illustreert hoe de strijd tegen corruptie en witteboordcriminaliteit steeds verder achteruit gaat: “De financiële criminaliteit aanpakken is duidelijk geen prioriteit. Ik stel permanent vast dat niet meer, maar minder politiespeurders worden vrijgemaakt voor dat soort criminaliteit.[1]”.
Ook in januari 2022 bleek dat ons land drie plaatsten achteruit gaat op de corruptie-index van Transparency International. Het zakte van de vijftiende naar de achttiende plaats in één jaar tijd[2]. Ook de Brusselse procureur-generaal, Johan Delmulle, hekelde bij de start van het gerechtelijk jaar in 2020 het tekort aan middelen voor de aanpak van financiële en fiscale criminaliteit[3].
Politie, parketten en het onderzoeksgerecht beschikken over onvoldoende personeel om corruptie– en fraudedossiers grondig te kunnen aanpakken. Daarnaast hebben diegenen die dergelijke complexe dossiers behandelen vaak te weinig technische kennis.
We schreven het reeds eerder en we zullen op deze nagel moeten blijven kloppen[4]. We kampen in dit land met een steeds verder uitdeinende octopus. De tentakels van de onderwereld reiken steeds verder. Zowel witteboordcriminelen als gewiekste drugsbaronnen kopen zich een weg naar immuniteit en bedienen zich hiervoor met hand- en spandiensten van gewillige medeplichtigen bij de overheid. Dat onze fiscale druk bij de wereldtop zit en heel wat mensen momenteel financieel (en mentaal) op hun tandvlees zitten, maakt die wantoestand nog meer wraakroepend. Ook de straffeloosheid verergert het terechte ongenoegen bij burgers en ondernemers. Het gebrek aan daadkracht in de strijd tegen corruptie versterkt de onvrede en het ongenoegen bij de burgers[5].
Het is tijd om volop in te zetten op de strijd tegen de corruptie, wil men het vertrouwen in de instellingen en dus de democratie herstellen. Onderzoek toont een duidelijke relatie aan tussen enerzijds de kwaliteit van democratische instituties en de vrijheden voor media en burgers, en anderzijds de kwaliteit van anticorruptie handhaving. Het zijn in de eerste plaats de politici, politieke partijen en publieke democratische instellingen zelf die verantwoordelijk zijn voor het tegengaan van corruptie in hun directe invloedssfeer.
Voer een onafhankelijke nationale anticorruptie-magistraat in
Wij bepleiten de aanstelling van een onafhankelijke anticorruptie-magistraat. Er is immers een duidelijk gebrek aan coördinatie en handhaving. De bestaande centrale Dienst voor de Bestrijding van Corruptie binnen de federale politie moet worden omgevormd en moet deze nationale magistraat, die autonoom opereert, ondersteunen.
Aldus kunnen we eindelijk spreken van een anticorruptiecel met een eigen nationale magistraat en een eigen onderzoekscel.
Deze cel moet voldoen aan enkele specifieke voorwaarden:
- Het handelt met éénheid van jurisdictie. Ze heeft onderzoeksbevoegdheid in alle publieke lichamen, ongeacht welk statelijk (regionaal, lokaal of federaal) niveau.
- Ze staat in overleg met de Bijzondere Belastingsinspectie.
- Er komt een versterkte transparantieverplichting zodat de burger zelf kan zien dat er geen onbehoorlijke politieke druk op de dienst uitgeoefend kan worden.
- Ze rapporteert jaarlijks aan het parlement en formuleert beleidsaanbevelingen.
Besluit
België heeft nood aan een onafhankelijke organisatie bestaande uit een nationale magistraat en een eigen onderzoekscapaciteit die strijdt tegen corruptie . Ze hebben een sterk mandaat nodig en het landschap waarin ze moet bewegen, zullen we moeten vereenvoudigen. Maar de schreeuwers die beweren dat een sterkere Vlaamse regio daarin de magische formule is, zullen van een kale reis terugkomen. De corruptie heeft daarvoor haar wortels al te diep geschoten.
Het spreekt voor zich dat deze cel moet kunnen beschikken over voldoende gespecialiseerd personeel. De overheid heeft er alle belang bij te investeren in personeel en knowhow om dergelijke misdrijven prioritair te vervolgen en te bestraffen.
De Liberale Wereld wil niet langer lijdzaam toekijken hoe corruptie als een octopus steeds verder haar tentakels uitspreidt.
Het is tijd voor een operatie ‘Propere Handen’ waarbij zowel het gerechtelijk apparaat als de onderzoekscapaciteiten naar corruptie en witteboordcriminaliteit worden versterkt. We hebben nood aan een bijzondere onderzoeksdienst onder leiding van een bijzondere nationale corruptiemagistraat die zich niet makkelijk onder druk laat zetten.
Wij zullen elke week een concreet voorstel uit ons anticorruptie-charter naar voor schuiven. Dit is ons vierde concreet voorstel. Onze eerdere concrete voorstellen die we uitbrachten betreffen het afschaffen van de afkoopwet[6], het verlengen van de verjaring voor corruptie[7] en het daadwerkelijk invoeren van een klokkenluidersstatuut[8].
De strijd tegen de corruptie is er een die we samen moeten voeren. Alleen zo kunnen we zorgen voor een totaalomwenteling in de politiek.
De strijd begint hier. Met de burger. Door de burger. Voor de burger.
De Liberale Wereld – Een wereld van verschil.
[1] Justitie verkeert in totaal verval, De Tijd, 3 januari 2020
[2] https://www.transparency.org/en/cpi/2021/index/bel
[3] https://www.jubel.be/strijd-tegen-de-georganiseerde-criminaliteit/
[4] https://deliberalewereld.be/corruptie-de-belgische-variant/
[6] https://deliberalewereld.be/de-afkoopwet-een-zegen-voor-witteboordencriminaliteit/
[7] https://deliberalewereld.be/stop-de-straffeloosheid-verjaring-van-corruptiedossiers/
[8] https://deliberalewereld.be/een-volwaardig-klokkenluidersstatuut-in-de-strijd-tegen-corruptie/
